Identiteit & Imago

Resultaten Stap 1: de experts

 
De uitnodiging tot deelname aan ons onderzoek (zoals vermeld in het hoofdstuk Methode) hebben we naar e-mailadressen van de veertien Nederlandse universiteiten gestuurd. De vragenlijst volgde korte tijd later. Welke vragen precies gesteld zijn, is te zien in Bijlage I.

Zeven universiteiten hebben beide vragenlijsten teruggestuurd:

  • Rijksuniversiteit Groningen (RUG);
  • Technische Universiteit Delft (TU Delft);
  • Universiteit Nyenrode;
  • Vrije Universiteit Amsterdam (VU);
  • Universiteit van Amsterdam (UvA);
  • Universiteit van Utrecht (UU);
  • Wageningen Universiteit (WAU).
  • Omdat we verder moesten en nog niet alles vragenlijsten ingevuld terug hadden ontvangen, zijn we met de inhoudsanalyse begonnen op basis van de trefwoorden van de vijf eerstgenoemde universiteiten; RUG, TU Delft, Nyenrode, VU en UvA. Toen we uiteindelijk de gegevens van Utrecht binnenkregen hebben we deze wel toegevoegd aan de inhoudsanalyse, maar de keuze voor de websites die zouden worden voorgelegd aan de scholieren was op dat moment reeds gemaakt.

    Top

    Verschillen en overeenkomsten

    Uit de antwoorden van de 'experts' kwamen een aantal opmerkelijke verschillen en overeenkomsten naar voren. We zullen de meest opvallende aspecten hieronder per rubriek behandelen. De websites die in dit onderdeel behandeld worden zijn die van de beide universiteiten uit Amsterdam en die van Delft, Groningen, Nyenrode, Utrecht en Wageningen. Laatstgenoemde is in meerdere opzichten een vreemde eend in de bijt. Onze vragen zijn beantwoord op basis van de website voor aspirant studenten, www.weksite.nl, en niet voor de overkoepelende website van de universiteit zelf, www.wau.nl. Voor de beantwoording van onze vragen over andere universitaire websites is door deze expert gekeken naar de informatie voor aspirant studenten. Dit gegeven kan de vergelijking tussen de verschillende websites vertekenen. Wij hebben er daarom voor gekozen om deze universiteit niet op te nemen in onze inhoudsanalyse.

    Top

    Verantwoordelijkheid voor vormgeving en inhoud

    De eindverantwoordelijkheid voor de inhoud ligt in bijna alle gevallen bij een afdeling voorlichting, al dan niet de afdeling voorlichting van de universiteit zelf. Alleen bij de website van Groningen is de eindverantwoordelijke de redactie en in Wageningen de coördinator studentenwervingsactiviteiten. De informatie op de websites wordt in het algemeen aangeleverd door voorlichters en redacteuren. Plaatsing van die informatie gebeurt door webmasters of webredacteuren. De TU Delft vormt hierin een uitzondering: informatie wordt geplaatst door de 'eigenaren van die informatie'. De homepage van deze universiteit is dan ook niet een portaal voor de hele universiteit, maar meer een hoofdweg met aftakkingen naar de facultaire websites.

    De websites van de universiteiten van Delft, Utrecht en Wageningen zijn ontworpen door een extern bureau, waarbij de TU Delft zelf invulling heeft gegeven aan de navigatie binnen de site.

    Top

    Inhoud en vorm van universitaire websites

    Op de vraag wat men in het algemeen belangrijke aspecten van de inhoud van een universitaire website vindt, wordt door vrijwel alle experts de actualiteit of 'up to date' houden genoemd. Tegelijkertijd wordt dit aspect door de meesten als problematisch gezien.

    Daarnaast vindt men belangrijk: informatie bieden over opleidingen en onderzoek; toegankelijkheid; volledigheid; toegespitst op verschillende doelgroepen. Het laatste wordt genoemd door de VU, waar volgens dezelfde expert juist geen indeling op doelgroep is gemaakt. De site scoort daarop dus slecht; hij zou het meest geschikt zijn 'voor de interne bezoeker (b.v. eigen personeel)'.

    Aspecten die de experts op hun eigen website juist wel goed naar voren vinden komen, staan in onderstaande tabel (zie Tabel 1).

    Tabel 1: Inhoudelijke aspecten van universitaire websites
    Universiteit Eigen website
    VU Geschikt voor de interne bezoeker (b.v. eigen personeel)
    UvA Het verstrekken van info aan verschillende doelgroepen
    Goede navigatiestructuur
    Delft Organisaties en personen
    Groningen Volledigheid
    Nyenrode Overzichtelijkheid
    Duidelijkheid
    Utrecht Info over onderwijsaanbod
    Algemene informatie
    Wageningen Opleidingsinformatie
    Informatie over voorlichtingsdagen, universiteit & stad
    Leesbaarheid
    Internetafstemming
    Navigatiestructuur

    Over de vormgeving van de sites zijn de experts eensgezind: vormgeving moet bijdragen aan helderheid en toegankelijkheid. Over de mate waarin deze aspecten op de eigen site voorkomen zijn de experts verdeeld. Op de websites van Delft, Nyenrode, Utrecht en Wageningen zouden de belangrijke vormgevingsaspecten in voldoende mate te zien zijn. De huisstijl van de website van Groningen zou 'te strak' zijn, waardoor de identiteit van de verschillende afdelingen en de universiteit zelf niet voldoende naar voren komt: 'De uitstraling van de site moet overeenkomen met de uitstraling die je voor je universiteit wenst.'

    De website van de UvA zou weliswaar helder zijn, maar hoe dieper de gebruiker de site binnengaat, hoe minder daarvan overblijft. Daarnaast is deze site volgens de expert 'strak maar saai', met teveel nadruk op tekst en te weinig plaats voor illustraties. De website van de VU tenslotte zou slecht scoren op de genoemde aspecten 'duidelijk', 'vrij zakelijk zonder saai te worden' en 'niet te wild'.

    Top

    Trefwoorden eigen universiteit

    Elke universiteit heeft een geheel eigen profiel. Dat blijkt uit de antwoorden op de vragen naar welke trefwoorden de universiteit kenmerken. Enige overlap is te bespeuren op de gebieden van 'aandacht voor de individuele student' en 'groot en veelzijdig', maar dat eerste is gemakkelijk te verklaren uit het feit dat universiteiten in de huidige wetgeving moeten proberen studenten te behouden tot ze hun doctoraal gekregen hebben. Anders lopen ze een groot deel van de financiering mis. Het tweede heeft er misschien mee te maken dat de concurrentie van de universiteiten in Nederland zich voornamelijk afspeelt op het gebied van studieaanbod en niet zozeer op kwaliteit, zoals veel meer het geval is in de Verenigde Staten of Engeland (Gijswijt, 1997). Naast bovengenoemde trefwoorden werden tal van andere genoemd (Tabel 2).

    Tabel 2: Genoemde trefwoorden van universiteiten
    Universiteit Trefwoorden
    VU

    Goed onderwijs; Ruimte voor eigen inbreng; Persoonlijk; Maatschappijgericht

    UvA Universiteit voor en door mensen; Interdisciplinair; Groot studieaanbod; Progressief; Kritisch; Nauw verbonden met de stad; Veel mogelijkheden voor eigen invulling studie;
    Vooraanstaande positie bij belangrijke onderzoeksinstituten & Nauw contact met (inter)nationaal bedrijfsleven
    Delft Techniek; Dynamiek; Maatschappelijk impact
    Nyenrode Volgens Amerikaans/Engels systeem; Business School; Ondernemerschap; Managementopleidingen voor elk stadium van een carrière; Long life learning; Geprivatiseerde universiteit; Netwerk
    Groningen Veelzijdig en groot; Traditioneel en toch modern; Compleet onderwijsaanbod; Veel aandacht voor individuele student
    Utrecht (Inter)nationaal toonaangevend; Dynamisch en vernieuwend onderwijs 'op maat'; Fundamenteel; Onderzoek met maatschappelijk toegevoegde waarde
    Wageningen Sterke persoonlijke ontwikkeling studenten; Intensief studentenleven; Persoonlijke aanpak; Life Sciences

    De websites van de VU en van TU Delft bevatten - volgens de betreffende experts - geen van de door hen genoemde trefwoorden. De website van Wageningen scoort alleen op het gebied van de persoonlijk aanpak slecht. De expert uit Utrecht heeft deze vraag helaas niet beantwoord.

    Top

    Goede en slechte universitaire websites

    De vraag naar kenmerken waaraan universitaire websites in het algemeen zouden moeten voldoen, is niet door alle universiteiten beantwoord. Zij die wel de moeite namen deze vraag te beantwoorden zijn de universiteiten van Groningen, Utrecht, Delft en Wageningen.

    De meest bezochte universitaire sites zijn Nederlandse. Alleen de expert van TU Delft bezoekt ook vaak twee universitaire websites in het buitenland, namelijk een in de Verenigde Staten (MIT) en een in Zürich, Zwitserland. Het zou interessant zijn om te weten waarom de MIT bezocht wordt, want die wordt hier ook genoemd als slechtste site, omdat het 'één lange doorkliklijst' zou zijn.

    Van de genoemde websites, scoren zowel die van Utrecht als die van Maastricht tweemaal in de top-3. Eenmalig nummer één zijn Utrecht, Groningen, Wageningen en Leiden. De redenen waarom staan in onderstaande tabel (Tabel 3). Alleen de expert uit Groningen geeft aan de eigen website ergens in de top-8 te zien.

    Tabel 3: Genoemde beste universitaire websites en de reden waarom
    Beste universitaire website Reden
    Utrecht De opzet van de site; er zit duidelijk een idee achter. Het is een database georiënteerde site
    Groningen Goede teksten en navigatiestructuur
    Wageningen Goed overzicht en volledig aanbod
    Leiden Mooie vormgeving, overzichtelijk, leuke items (rondleidingen)

    Top

    De websites die het slechtst gevonden worden, zijn die van de eerder genoemde MIT, Nijmegen en de VU. Van Nijmegen wordt gezegd dat de site lijdt aan 'Onduidelijke en omslachtige navigatie, geen eenheid in vormgeving en slechte teksten'. De website van de Vrije Universiteit 'Doet amateuristisch aan en is niet overzichtelijk'. De website van de UvA, in de Internetmonitor (2001) bovenaan de lijst van universitaire websites, wordt door één expert op de derde plaats gezet.

    Sommige experts geven aan dat het moeilijk is om te zeggen welke website het best en welke het slechtst is, omdat een website vormtechnisch zeer fraai kan zijn, maar inhoudelijk weinig te bieden heeft, of andersom. Als voorbeeld van de laatste categorie wordt door Groningen de website van Leiden genoemd.

    Top

    Een website voor aspirant studenten

    Als de experts een rangorde aangeven voor wie de website bedoeld is, staan scholieren of aankomende studenten bovenaan. Daarbij dient te worden vermeld dat twee van de zeven experts deze vraag beantwoord hebben voor de speciale site voor scholieren. Zo'n speciale site hebben alle onderzochte universiteiten, behalve Nyenrode.

    Alle universiteiten hebben scholieren geraadpleegd als het gaat om de vorm en de inhoud van (een gedeelte van) de site, of gaan dat in de toekomst doen (Groningen). De expert uit Nyenrode gaf hierop overigens geen duidelijk antwoord: 'Waarschijnlijk door marketingverantwoordelijken'. De mate waarin scholieren betrokken worden varieert van 'Scholieren kunnen altijd opmerkingen doorsturen' (TU Delft) tot 'we gaan soms naar scholen om aan de groepen 5 en 6 Vwo te vragen wat ze van de website vinden, hoe hun ideale website eruit ziet, wat ze van andere websites vinden, et cetera. Het gaat dan zowel om de inhoud als om de wijze waarop de inhoud gepresenteerd wordt op de website' (UvA).

    Lees verder...

  • Verschillen en overeenkomsten
  • Verantwoordelijkheid
  • Inhoud en vorm
  • Trefwoorden eigen universiteit
  • Goede en slechte universitaire websites
  • Een website voor aspirant studenten
  •   Top


    29 mei 2001© Elsje de Ruijter
    & Sabrina de Vries