Vitamine B3

Deze tekst is gepubliceerd in de Volkskrant van 21 april 1998

De tweelingbroer van vitamine B1, niacin of vitamine B3 werd in 1945 gevonden in wat men tot dan toe vitamine B had genoemd. Vitamine B bleek een provitamine te bevatten, die in de menselijke lever wordt omgezet in niacin. Ook niacin werd aan brood toegevoegd. De oude naam nicotinezuur raakte in onbruik toen anti-rookactivisten in de Verenigde Staten geopperd hadden dat men aan sigaretten verslaafd kon raken door het eten van met B3 verrijkt brood. Niacin komt voor in vlees, vis, groenten en melk. Kinderen die voldoende melk drinken hebben daarom voldoende weerstand tegen pellagra, de belangrijkste aandoening bij niacin-gebrek.

Pellagra is Italiaans voor 'ruwe huid' en heeft als symptomen: huidontstekingen, spijsverteringsproblemen, vermoeidheid en mentale stoornissen. De ziekte was voornamelijk in Italie een groot probleem; Maïs werd ingevoerd vanuit Zuid-Amerika, maar zonder de daar gebruikelijke manier van consumeren - in combinatie met bonen voor de juiste aminozuurbalans. Pellagra komt nog steeds voor in Maïs-etende landen in de Derde Wereld.

Vitamine B5, pantotheenzuur, werd in 1938 geisoleerd door Roger, de broer van Robert Williams, die twee jaar eerder thiamine (B1) ontdekt had. Van pantotheenzuur is nog nooit een tekort aangetroffen. Pantothen is Grieks voor 'aan alle kanten'. Deze vitamine komt dan ook in alle levensmiddelen voor. Significante hoeveelheden pantotheenzuur zitten in orgaanvlees, zalm, eieren, bonen, melk en granen. Pantotheenzuur speelt een rol bij de aanmaak van vetzuren, cholesterol, hemoglobine en acetylcholine. Vanwege zijn rol bij de aanmaak van hormonen als adrenaline wordt pantotheenzuur wel 'anti-stress vitamine' genoemd.

Over andere eigenschappen van pantotheenzuur doen wilde verhalen de ronde. Zo zou pantotheenzuur haaruitval en grijs worden voorkomen. Een proef bij laboratoriumratten toonde inderdaad aan dat een tekort aan pantotheenzuur leidt tot haaruitval en vroegtijdig grijs worden. Verschillende fabrikanten van shampoo besloten deze te verrijken met een vorm van pantotheenzuur, panthenol. Tot nu toe is echter niet bewezen dat panthenol ook goed is voor menselijk haar. Claims op de werking tegen arthritis en het genezen van allergien moeten waarschijnlijk ook naar het rijk der fabelen verwezen worden.

Top

Champignon-uientaart

Bak 500 gram in plakken gesneden, grote champignons. Smoor 2 kleine turkse paprika's (in repen gesneden) en een bosje in plakjes gesneden uitjes in een beetje olie of boter. Vet een taartvorm in en bedek deze met een blik pizzadeeg. Leg het uien-paprikamengsel op de bodem, daarop 4 in kleine plakken gesneden tomaten en de champignons. Meng 2 eieren met een bekertje zure room, peterselie, rozemarijn, peper, paprikapoeder en zout naar smaak en giet het over de taart. Bak deze vervolgens een half uurtje in een voorverwarmde, hete oven.

© de Volkskrant - Elsje de Ruijter